Kiểm định máy nén khí là gì? Thời hạn, Quy trình mới nhất

Đằng sau tiếng rít áp suất tưởng chừng bình thường là nguy cơ nổ bình tiềm ẩn. Kiểm định máy nén khí chính là “chốt chặn sinh tử” giúp doanh nghiệp đứng vững giữa áp lực sản xuất và an toàn lao động.

• Máy nén khí HS code
• Máy nén khí phun sơn

1. Kiểm định máy nén khí giá bao nhiêu? UPDATE 2 PHÚT TRƯỚC

Chi phí kiểm định máy nén khí không phải tùy ý đơn vị cung cấp mà được quy định chặt chẽ tại Thông tư 73/2014/TT-BTC.

Nắm rõ quy định sẽ giúp bạn chủ động đối chiếu, tránh bị báo giá sai hoặc đội chi phí.

2. Làm rõ: Kiểm định máy nén khí là gì?

Kiểm định máy nén khí là quá trình đánh giá mức độ an toàn kỹ thuật của toàn bộ hệ thống nén khí. Bao gồm bình chứa, đường ống, van, đồng hồ áp suất và các bộ phận chịu lực.

Mục tiêu chính là xác định xem thiết bị có đủ điều kiện làm việc an toàn dưới áp suất thiết kế hay không. Đồng thời đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

Quá trình kiểm định máy nén khí thường bao gồm:

• Kiểm tra bình chứa khí nén, tình trạng bề mặt, mối hàn, ăn mòn, rò rỉ.
• Đánh giá hoạt động van an toàn, đồng hồ áp suất, bộ xả nước, đường ống dẫn khí.
• Thử nghiệm độ bền và độ kín áp lực theo tiêu chuẩn.
• Kiểm tra hồ sơ kỹ thuật, lý lịch, kết quả kiểm định trước đó.

3. Kiểm định định kỳ máy nén khí - vì sao là yêu cầu bắt buộc?

Kiểm định máy nén khí còn là “tấm khiên sinh mệnh” bảo vệ con người, máy móc.

3.1. Lá chắn bảo vệ khỏi nguy cơ nổ bình

Máy khí nén giống như “quả bom nén áp lực”, chỉ cần 1 sai sót nhỏ cũng có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Kiểm định định kỳ giúp phát hiện kịp thời những “mầm nguy hiểm”: nứt vỏ, van xì, mối hàn yếu, hoặc áp suất vượt ngưỡng trước khi chúng bùng phát.

Một lần kiểm định đúng hạn đổi lấy hàng ngàn giờ vận hành an toàn.

3.2. Phát hiện lỗi sớm, chặn đứng sự cố

Máy nén khí thường “ốm ngầm”, hỏng từ từ mà người dùng không nhận ra.

Nhờ kiểm định định kỳ, các kỹ sư chuyên môn sẽ kiểm tra, soi từng chi tiết từng bộ phận.

Phát hiện lỗi từ gốc và xử lý kịp thời, tránh gián đoạn sản xuất, ngăn ngừa thiệt hại dây chuyền.

3.3. Đúng chuẩn pháp lý, tránh phạt

Theo Nghị định 44/2016/NĐ-CP và Thông tư 36/2019/TT-BLĐTBXH, máy nén khí thuộc danh mục có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn.

Nếu không kiểm định đúng thời hạn, doanh nghiệp có thể bị phạt hành chính hoặc đình chỉ sử dụng thiết bị.

Kiểm định không chỉ là an toàn kỹ thuật mà còn là “vé thông hành hợp pháp” để doanh nghiệp vận hành đúng luật.

3.4. Giữ máy khỏe, hiệu suất luôn đạt đỉnh

Máy nén khí theo thời gian sẽ bị hao mòn, mất cân bằng áp suất, rò khí, tăng tiêu thụ điện.

Nhờ kiểm định định kỳ, toàn bộ hệ thống được “cân chỉnh lại” đúng chuẩn kỹ thuật, giúp:

• Ổn định áp suất, tránh rò rỉ khí.
• Giảm ma sát, bảo vệ motor và vòng bi.
• Giữ mức tiêu hao năng lượng tối ưu.
• Đạt đỉnh hiệu suất trong suốt vòng đời sử dụng.

3.5. Nâng tầm chuyên nghiệp, uy tín doanh nghiệp

Doanh nghiệp kiểm định máy nén luôn thể hiện đẳng cấp quản lý chuyên nghiệp và ý thức an toàn lao động cao.

Hồ sơ kiểm định đạt chuẩn còn là bằng chứng vàng trong các đợt đánh giá ISO, đấu thầu, hoặc khi làm việc với đối tác nước ngoài.

Một doanh nghiệp uy tín luôn bắt đầu từ những chi tiết tưởng chừng “nhỏ” - như việc kiểm định đúng hạn máy bơm nén khí.

4. Căn cứ pháp luật trong kiểm định máy nén khí

Hệ thống văn bản pháp lý liên quan đến kiểm định máy nén khí bao gồm:

• Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015: Đặt nền tảng pháp lý cho việc quản lý và sử dụng thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động.
• Nghị định 44/2016/NĐ-CP: Quy định chi tiết về hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn, thử nghiệm, huấn luyện an toàn lao động.
• Thông tư 53/2016/TT-BLĐTBXH: Hướng dẫn cụ thể việc kiểm định các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động.
• QCVN 01:2008/BLĐTBXH: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cho nồi hơi và bình chịu áp lực - trong đó có bình nén khí.
• TCVN 8366:2010: Đưa ra yêu cầu kỹ thuật an toàn trong thiết kế, chế tạo và lắp đặt bình chịu áp lực.
• TCVN 6155:1996: Xác lập quy định kỹ thuật an toàn trong việc lắp đặt, vận hành và bảo dưỡng bình chịu áp lực.
• TCVN 6156:1996: Bổ sung các yêu cầu và phương pháp thử an toàn kỹ thuật khi lắp đặt, sử dụng hoặc sửa chữa bình chịu áp lực.
• TCVN 6008:2010: Đề cập đến tiêu chuẩn kiểm tra và kỹ thuật mối hàn cho thiết bị áp lực. Đảm bảo chất lượng mối hàn đạt chuẩn trước khi đưa vào vận hành.

Khuyến nghị: Doanh nghiệp nên thường xuyên cập nhật các văn bản mới hoặc sửa đổi. Đảm bảo mọi hoạt động kiểm định máy nén khí đều tuân thủ đúng quy chuẩn hiện hành.

5. 5 Bước kiểm định máy nén khí chuẩn chuyên gia

Quy trình kiểm định máy nén khí được thực hiện nghiêm ngặt theo 5 bước sau:

Bước 1: Kiểm tra hồ sơ, lý lịch thiết bị

Kiểm định viên Yên Phát tiến hành rà soát toàn bộ hồ sơ kỹ thuật của máy. Bao gồm: giấy chứng nhận xuất xưởng, tài liệu lắp đặt, biên bản kiểm định trước đó (nếu có), giấy tờ chứng minh nguồn gốc nhập khẩu hoặc sản xuất trong nước.

Đảm bảo thiết bị có hồ sơ hợp lệ, rõ ràng và chưa hết hạn kiểm định.

Bước 2: Đánh giá tình trạng thực tế của máy

Kiểm tra vị trí lắp đặt, kết cấu, vật liệu, van an toàn và các phụ kiện kèm theo.

Kiểm định viên sử dụng phương pháp siêu âm để đánh giá độ dày thành bình.

Đồng thời, quan sát bên ngoài nhằm phát hiện dấu hiệu rò rỉ, gỉ sét, biến dạng hay sai lệch so với tiêu chuẩn kỹ thuật.

Bước 3: Thử nghiệm kỹ thuật (thử bền - thử kín)

Máy được tiến hành thử thủy lực hoặc thử độ kín áp suất để xác định khả năng chịu áp của bình nén.

• Với máy có áp suất < 5 bar → Áp suất thử = 1.5 lần áp suất làm việc (không nhỏ hơn 2 bar).
• Với máy có áp suất ≥ 5 bar → Áp suất thử = 1.25 lần áp suất làm việc (nhưng không nhỏ hơn P làm việc + 3 bar).

Thông thường, chu kỳ thử bền là 6 năm/lần để đảm bảo tính ổn định của thiết bị.

Bước 4: Kiểm tra vận hành thực tế

Máy được chạy thử trong khoảng 60 phút ở điều kiện bình thường để kiểm tra độ ổn định của áp suất, hệ thống van an toàn, đồng hồ đo áp,...

Bước 5: Hoàn thiện và cấp chứng nhận kiểm định

Sau khi đánh giá đạt yêu cầu, kiểm định viên lập biên bản kết quả tại hiện trường, dán tem kiểm định lên thân máy, trình hồ sơ để cấp Giấy chứng nhận kiểm định.

Nếu thiết bị không đạt chuẩn, doanh nghiệp sẽ được hướng dẫn khắc phục lỗi, kiểm định lại từ đầu.

Lưu ý: Mỗi bước trong quy trình chỉ được tiếp tục khi bước trước đã đạt yêu cầu. Tất cả nội dung đều được ghi chép chi tiết vào biên bản kiểm định, tuân thủ Phụ lục 01 - Quy trình kiểm định thiết bị áp lực do Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội ban hành.

6. Hiểu đúng - tránh sai: Giải mã thắc mắc về kiểm định máy nén khí

6.1. Kiểm định máy nén khí có các hình thức nào?

Kiểm định máy nén khí được chia thành 3 hình thức chủ đạo.

• Kiểm định lần đầu: Thực hiện khi máy nén khí mới xuất xưởng hoặc vừa lắp đặt xong. Mục tiêu là đánh giá toàn diện chất lượng kỹ thuật, khả năng chịu áp và độ an toàn trước khi dùng.
• Kiểm định định kỳ: Sau 1 thời gian, máy nén cần được kiểm định lại để đảm bảo vẫn hoạt động ổn định, không rò rỉ, không xuống cấp linh kiện. Đây là yêu cầu bắt buộc nhằm duy trì hiệu quả và ngăn ngừa sự cố nổ bình chứa.
• Kiểm định bất thường: Thực hiện khi máy nén khí gặp sự cố, được sửa chữa - thay thế bộ phận chịu áp, hoặc theo yêu cầu của cơ quan chức năng, chủ sở hữu. Nếu trong quá trình sử dụng phát hiện tiếng kêu lạ, rung mạnh, áp suất giảm đột ngột, nên tiến hành kiểm định ngay.

6.2. Bao lâu nên thực hiện kiểm định máy nén khí?

Chu kỳ kiểm định máy nén khí không cố định, thay đổi theo “tuổi thọ” và mức độ vận hành.

Càng sử dụng lâu, khoảng cách giữa các lần kiểm định càng ngắn. Cụ thể:

• Thiết bị mới: Thời hạn kiểm định đầu tiên là 03 năm. Sau đó, máy sẽ được kiểm định định kỳ 3 năm/lần nếu vẫn đáp ứng đủ tiêu chuẩn an toàn.
• Máy nén đã sử dụng trên 10 năm: Các chi tiết chịu áp lực bắt đầu xuống cấp, chu kỳ kiểm định được rút ngắn còn 02 năm/lần.
• Máy nén có tuổi thọ trên 24 năm: Đây là nhóm thiết bị “cao tuổi”, tiềm ẩn nhiều nguy cơ rò rỉ và nổ bình, nên bắt buộc kiểm định hàng năm (01 năm/lần).

Lưu ý: Chu kỳ trên chỉ mang tính tham khảo. Thời hạn kiểm định còn phụ thuộc vào tần suất vận hành, điều kiện môi trường, chất lượng bảo trì - bảo dưỡng của từng doanh nghiệp.

Sau khi hoàn tất quy trình kiểm định, kiểm định viên sẽ đánh giá tổng thể và xác định chính xác thời hạn hiệu lực kế tiếp.

6.3. Cơ quan có thẩm quyền kiểm định máy nén

Việc kiểm định máy nén khí chỉ hợp pháp khi được thực hiện bởi:

• Đơn vị có giấy phép từ Cục An toàn Lao động - Bộ LĐTBXH.
• Cục Kỹ thuật An toàn & Môi trường Công nghiệp - Bộ Công Thương.
• Tổ chức được UBND địa phương chỉ định có đủ năng lực kiểm định.

6.4. Hồ sơ kiểm định máy nén khí

Để quá trình kiểm định diễn ra thuận lợi, doanh nghiệp cần chuẩn bị bộ hồ sơ cơ bản sau:

• Bản vẽ lắp đặt, sơ đồ kỹ thuật hệ thống.
• Giấy tờ, chứng chỉ của người trực tiếp vận hành.
• Giấy chứng nhận chất lượng, hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt.
• Thông tin kỹ thuật, lý lịch và xuất xứ của máy nén khí.
• Sổ bảo dưỡng, ghi chép các lần sửa chữa trước đây.
• Hồ sơ kiểm định cũ (nếu máy đã qua sử dụng).

6.5. Bao lâu nhận được giấy chứng nhận và tem kiểm định

Sau khi quá trình kiểm định hoàn tất và thiết bị được đánh giá đạt yêu cầu an toàn, doanh nghiệp sẽ được cấp giấy tờ trong vòng 3 - 5 ngày.

Tem kiểm định nên được dán ở vị trí dễ quan sát trên thân máy để thuận tiện cho công tác kiểm tra, kiểm định sau này.

Định kỳ kiểm định máy nén khí là cách bảo vệ an toàn, tối ưu hiệu suất, giảm chi phí bảo trì. Một bước nhỏ, lợi ích lớn cho doanh nghiệp của bạn!