Sửa chữa máy bơm mỡ: 10 Lỗi thường gặp và cách xử lý nhanh

Sửa chữa máy bơm mỡ là bí kíp mà mỗi thợ thầy cần nắm vững. Nó giúp bạn làm chủ thiết bị, tiết kiệm chi phí, tối ưu hiệu suất làm việc. Bài viết dưới đây của Yên Phát sẽ “bóc trần” nguyên nhân & cách khắc phục các lỗi phổ biến ở dòng thiết bị này.

• Máy bơm bằng chân
• Đầu bơm mỡ bò

1. Triệu chứng máy bơm mỡ “kêu cứu” cần “chữa trị”

Nếu máy tra mỡ bò của bạn xuất hiện những dấu hiệu dưới đây, có thể nó đang “kêu cứu” đấy.

• Bóp cò nhưng không ra mỡ hoặc ra ít.
• Áp lực bơm mỡ yếu, mỡ bò phun không đều hoặc bị ngắt quãng.
• Máy bơm mỡ phát tiếng kêu lạ, to hơn bình thường khi làm việc.
• Xuất hiện tình trạng rò rỉ mỡ tại các điểm kết nối hoặc thân máy.
• Máy tra mỡ hoạt động chập chờn, lúc được lúc không.
• Máy rung mạnh, nóng bất thường sau thời gian ngắn sử dụng.
• Mỡ bị trào ngược lên nắp thùng hoặc đầu bơm.
• Vòi bơm hoặc súng bơm bị tắc, bóp không nhạy.
• Máy bơm mỡ chạy điện không khởi động được dù đã cấp nguồn.
• Máy bơm mỡ khí nén không có tiếng khí nén đi vào dù đã mở van.

2. Cách sửa chữa máy bơm mỡ với những lỗi phổ thông nhất

Không nhất thiết khi máy bơm mỡ gặp lỗi là phải mang đến tiệm. Bạn có thể tự sửa chữa 1 số lỗi đơn giản nếu am hiểu thiết bị.

2.1 Máy không lên mỡ / không bơm được mỡ

Đây là lỗi khiến máy bơm mỡ "bị đơ" hoàn toàn. Không tạo ra áp suất và không đẩy mỡ ra ngoài dù đã vận hành.

Nguyên nhân:

• Mỡ trong thùng bị đông, quá đặc hoặc sẽ hạn chế khả năng bơm mỡ. Hoặc có lẫn dị vật có thể gây tắc đầu bơm.
• Piston hoặc van 1 chiều bị kẹt, hỏng sẽ không thể tạo áp bơm mỡ.
• Nếu không khí bên ngoài lọt vào hệ thống, sẽ gây hiện tượng “hụt áp” làm máy không bơm được mỡ.
• Ron cao su bị mòn, khiến hệ thống mất kín khí, gián tiếp khiến không khí xâm nhập.

Cách khắc phục:

• Thay mới loại mỡ có độ nhớt phù hợp, chỉ số độ đặc NLGI 2 - 3 là ổn. Tiến hành khuấy mỡ nếu quá đặc.
• Vệ sinh piston và thay ron, gioăng nếu cần.
• Check van 1 chiều, thay thế nếu bị hỏng.
• Hút khí khỏi hệ thống bằng cách xả nhẹ đầu súng để hồi áp.

2.2 Áp suất bơm yếu, mỡ ra chậm

Lỗi này khiến hiệu suất làm việc của máy giảm nghiêm trọng. Khi bóp cò, mỡ ra chậm, dòng chảy yếu, không đủ lực đẩy đến các khớp bôi trơn.

Nguyên nhân:

• Gioăng, phớt, ron cao su bị mòn, biến dạng sẽ làm rò áp bên trong buồng nén, khiến hệ thống mất lực đẩy.
• Piston, xi lanh quá mòn sẽ không tạo được đủ lực nén để tạo áp suất đẩy mỡ.
• Van một chiều bị kẹt hoặc xì nhẹ sẽ khiến áp lực bơm bị thất thoát
• Mỡ có lẫn tạp chất hoặc quá đặc cũng là lý do gây cản trở dòng chảy, làm tắc nghẽn các buồng nén nhỏ.
• Ống bơm bị tắc do mỡ vón cục hoặc do dị vật bám vào thành ống sẽ tạo dòng lưu thông kém, mỡ ra chậm.

Cách xử lý:

• Thay mới gioăng, phớt bằng vật liệu chịu nhiệt, chịu dầu chất lượng cao. Đảm bảo độ kín tuyệt đối cho buồng nén.
• Check piston, nếu xước sâu cần thay ngay cụm bơm hoặc piston mới. Với hư hại nhẹ, có thể đánh bóng lại bằng giấy nhám mịn.
• Vệ sinh và check toàn bộ van 1 chiều, bôi trơn bằng dầu nhẹ. Nếu van hỏng lò xo hồi, nên thay mới hoàn toàn.
• Lọc lại mỡ hoặc thay mỡ mới đúng chuẩn. Đừng dùng mỡ quá đặc hoặc để lâu ngày bị biến chất.
• Xịt áp lực mạnh bằng khí nén dọc ống dẫn mỡ để khai thông dòng chảy. Nếu vẫn tắc, thay toàn bộ dây.

2.3 Sửa máy bơm mỡ kêu to khi vận hành

Máy bơm mỡ chạy phát ra tiếng ồn lạ là dấu hiệu cho thấy cơ cấu truyền động bên trong đang có sự cố. Có thể ảnh hưởng đến độ bền toàn hệ thống.

Nguyên nhân:

• Bạc đạn, bánh răng truyền động bị mòn hoặc vỡ răng, làm ma sát tăng mạnh, tạo tiếng kêu lớn.
• Piston hoặc trục bị lệch tâm khiến cụm bơm va vào vỏ xi lanh trong quá trình nén.
• Lò xo trong buồng hồi áp gãy, không đàn hồi làm cho piston không thể hồi đúng hành trình, gây ra va chạm cơ khí.
• Thiếu dầu bôi trơn, dầu bị khô làm tăng lực ma sát, máy gia nhiệt, sinh âm thanh lạ.

Giải pháp:

• Mở cụm truyền động, check và thay mới bạc đạn, bánh răng. Ưu tiên loại thép cứng hoặc bạc đạn 2 lớp lồng.
• Dùng đồng hồ so để check độ lệch trục. Nếu lệch quá giới hạn phải thay trục hoặc điều chỉnh ổ bi.
• Thay lò xo hồi mới chuẩn kích thước. 
• Tra dầu mỡ chuyên dụng vào các điểm truyền động để giảm ma sát.

2.4 Rò rỉ mỡ tại các khớp nối

Sự cố mỡ bò rò rỉ ở các đầu nối, cút ren hoặc vị trí gắn ống sẽ gây mất mỡ, giảm áp, mất vệ sinh toàn khu vực thao tác.

Nguyên nhân:

• Ren khớp nối bị lỏng hoặc rạn nứt dễ bị rò rỉ mỡ. Nếu áp lực cao sẽ đẩy mỡ đi qua.
• Ron làm kín tại điểm nối bị mòn, co ngót. Thường gặp khi dùng lâu ngày hoặc vệ sinh bằng dung môi ăn mòn.
• Setup sai kỹ thuật, siết không đều dễ dẫn đến mất độ kín khí.
• Mỡ quá loãng hoặc nóng lên khi làm việc, làm giảm khả năng giữ mỡ của các mối nối.

Biện pháp:

• Tháo hết các khớp nối, vệ sinh ren bằng bàn chải thép, kiểm tra độ mòn.
• Quấn lại ren bằng băng keo lụa Teflon chuyên dụng hoặc keo khóa ren chịu áp.
• Thay ron cao su hoặc gioăng làm kín bằng chất liệu chịu dầu, nhiệt tốt.
• Lắp đúng thứ tự, siết đều lực bằng cờ lê lực để tránh lệch trục nối.

2.5 Bóp cò súng nhưng không ra mỡ

Cò súng bơm mỡ phản hồi tốt, nhưng khi bóp lại không thấy dòng mỡ ra. 

Nguyên nhân:

• Van cò súng bị tắc do mỡ đông lại hoặc có cặn lẫn trong mỡ. Điều này ngăn dòng mỡ đi ra ngoài.
• Lò xo cò súng yếu hoặc bị gãy cũng khiến lực bóp không đủ để mở van.
• Đầu ra bị nghẹt do bụi bẩn, rỉ sét hoặc mỡ khô bám cứng.

Cách xử lý:

• Ngâm đầu súng trong dầu diesel khoảng 30 phút. Sau đó, dùng khí nén xịt ngược để thông tắc.
• Tháo súng, thay lò xo cò đúng chuẩn. Không dùng lò xo quá cứng làm hỏng van.
• Vệ sinh đầu ra mỡ bằng que thông chuyên dụng. Hoặc dùng xăng pha loãng để làm mềm mỡ khô.

2.6 Mỡ bò bị trào ngược

Thay vì đi ra từ đầu súng, mỡ bò lại chảy ngược về thùng hoặc rỉ ra quanh cổ piston. Tạo cảm giác máy chạy “ngược chiều”.

Nguyên nhân:

• Có thể do van 1 chiều lắp sai hướng hoặc bị hỏng. Khiến nó không chặn được dòng hồi của mỡ.
• Piston không kín, ron bị mòn hoặc thủng, làm giảm áp suất đẩy, tạo đường tràn ngược.
• Sử dụng mỡ quá lỏng hoặc chứa nhiều dầu cũng làm hệ thống không giữ được dòng mỡ theo hướng đẩy.

Cách khắc phục:

• Check sơ đồ lắp đặt, đảo chiều van 1 chiều đúng kỹ thuật.
• Thay ron piston bằng vật liệu chịu áp cao, check luôn mặt trong xi lanh.
• Thay mỡ loại có độ đặc NLGI #2 hoặc #3, không dùng mỡ bị chảy dầu hoặc mỡ quá loãng.

2.7 Không khởi động được

Khi bạn bấm công tắc nhưng máy không chạy có thể máy đã bị lỗi nguồn hoặc hệ điều khiển có vấn đề.

Lỗi này phổ biến ở dòng máy bơm mỡ khí nén, máy bơm mỡ chạy điện.

Nguyên nhân:

• Có thể do dây cấp nguồn bị đứt, cầu chì cháy hoặc ổ cắm hỏng.
• Motor bị cháy, cuộn dây hở mạch cũng không tạo được từ trường quay, máy không chạy được.
• Rơle điều khiển bị kẹt, tiếp điểm không đóng mạch làm máy không khởi động.
• Đối với máy dùng khí nén, nếu van cấp khí bị nghẹt hoặc áp suất quá thấp cũng không thể vận hành.

Cách khắc phục:

• Dùng đồng hồ đo điện để check thử nguồn cấp. Nếu không có điện hoặc điện yếu hãy thay dây, thay cầu chì hoặc ổ cắm.
• Với dòng máy bơm mỡ chạy điện, tháo motor, đo cuộn dây bằng đồng hồ VOM. Nếu thông mạch sai, cần quấn lại hoặc thay motor mới.
• Vệ sinh tiếp điểm rơle, kiểm tra độ đàn hồi, tiếp xúc.
• Với máy khí nén: kiểm tra ống dẫn, lọc khí, tăng áp suất máy nén tối thiểu 6 - 8 bar.

2.8 Ống bơm bị nứt hoặc thủng

Ống dẫn mỡ xuất hiện vết rò, vết nứt hoặc bị xì mỡ khi tăng áp gây lãng phí.

Nguyên nhân:

• Ống dẫn mới dùng lâu sẽ bị lão hóa. Các ông bằng nhựa sẽ bị chai, mất đàn hồi, dễ hình thành vết nứt, thủng,...
• Ống dẫn mỡ bị gập mạnh, đè nặng hoặc va chạm cơ khí cũng ảnh hưởng đến chất lượng.
• Áp lực bơm quá cao vượt ngưỡng chịu lực của ống có thể gây biến dạng ống.
• Mỡ chứa hóa chất có tính năng làm ăn mòn vật liệu ống dẫn.

Giải pháp:

• Thay ngay ống dẫn mới, ưu tiên loại lõi thép bọc cao su chịu áp từ 3000 - 6000 PSI.
• Không nối ống bằng dây tạm hoặc keo dán - dễ gây xì áp, vỡ ống.
• Chọn đúng loại ống theo tiêu chuẩn máy: áp lực, kích thước đầu nối, loại mỡ.
• Bố trí ống dẫn gọn, tránh bị kéo căng hoặc xoắn khi thao tác.

2.9 Mỡ không ra đều, lúc ra lúc không

Mỡ ra không đều, lúc nhiều lúc ít, thậm chí không ra, gây khó chịu khi thao tác. Dễ dẫn đến bôi trơn không đều, đặc biệt là với các ổ bạc, trục vòng tua cao.

Nguyên nhân:

• Có bọt khí trong buồng nén sẽ làm gián đoạn dòng mỡ, tạo hiện tượng ngắt mạch.
• Piston bị bẩn hoặc hành trình không đều, khiến lực đẩy thay đổi liên tục.
• Mỡ bị tách dầu, tách sáp cũng làm dòng chảy bị gián đoạn do độ nhớt không đều.
• Ống dẫn có dị vật, bán tắc nghẽn.

Cách khắc phục:

• Xả khí trong hệ thống bằng cách mở đầu súng, vận hành không tải 5 - 10 giây.
• Check cụm piston, xi lanh, tiến hành siết lại hoặc thay bạc nếu mòn.
• Dùng mỡ mới, đều, không phân lớp. Tránh để mỡ quá lâu trong máy dẫn đến biến chất.
• Làm sạch toàn bộ ống dẫn bằng khí nén và dung môi.

2.10 Mỡ chảy qua súng dù súng đã khóa

Máy bơm mỡ không bật, súng đã khóa nhưng mỡ vẫn rỉ ra từ đầu súng. Sự cố này gây hao mỡ, bẩn thiết bị.

Nguyên nhân:

• Van khóa súng bơm mỡ bị kẹt hoặc rỉ sét, không đóng kín khiến mỡ tự chảy ra.
• Lò xo giữ van quá yếu hoặc gãy, không đủ sức để giữ mỡ trong súng.
• Đầu súng bị mòn, không còn độ ép với ron cao su chặn.
• Áp suất trong buồng vẫn còn cao sau khi ngừng vận hành, tự đẩy mỡ ra ngoài.

Cách khắc phục:

• Tháo súng, check hệ thống van. Nếu van không hồi về, nên thay cả cụm van súng.
• Lắp lại lò xo chuẩn kích thước, test độ đàn hồi.
• Thay ron cao su tại đầu súng, vệ sinh chỗ tiếp xúc sạch sẽ.
• Xả áp sau mỗi lần dùng bằng cách bóp nhẹ cò súng trước khi cất máy.

3. Nguyên tắc cần nắm khi sửa chữa máy bơm mỡ tại gia

Khi sửa chữa máy bơm mỡ, người dùng cần tuân thủ những nguyên tắc dưới đây.

• Hiểu rõ cấu tạo, cách thức vận hành của máy bơm mỡ thì mới có thể tự sửa chữa tại nhà.
• Tắt hoàn toàn nguồn điện hoặc khóa van khí nén trước khi tháo máy để đảm bảo an toàn.
• Không “sửa mò” khi chưa xác định lỗi, tránh tình huống làm nghiêm trọng hơn.
• Dụng cụ sửa máy bơm mỡ phải chuẩn. Dụng cụ sai có thể làm trờn ren, nứt vỏ máy hoặc gãy chi tiết.
• Thay thế linh kiện đúng chủng loại, tương thích với Máy bơm mỡ.
• Luôn lọc mỡ bò, check độ đồng nhất trước khi đưa vào máy.
• Vệ sinh sạch từng chi tiết máy bơm mỡ sau mỗi lần sửa.
• Lắp ráp lại theo đúng trình tự kỹ thuật để các chi tiết vận hành ổn định.
• Test không tải trước khi vận hành thực tế để xem máy có làm việc ổn không.

Sửa chữa máy bơm mỡ không khó, nhưng cần xác định đúng nguyên nhân nhé. Nếu không am hiểu về thiết bị, lỗi quá phức tạp hãy mang máy đến tiệm chuyên nghiệp.